چرا چای خارجی
۱ مرداد ۱۳۹۷ ۱۱:۲۵:۱۸ ق.ظ
کمتر پیش می‌آید که ما شهری‌ها، شانس اقامتی چند روزه در روستایی را پیدا کنیم اما اگر دری به تخته خورد و از امکانات بومگردی در روستاهای شمالی کشورمان بهره‌مند شدیم،
به‌طور حتم میزبان چای کشت خود را برای‌مان دم خواهد کرد و آن وقت است که همه دور هم می‌نشینیم و با حیرت می‌گوییم، چقدر مزه‌اش متفاوت است و این جمله را بعد از هر جرعه‌ای تکرار می‌کنیم! بعد هم یکی از ما می‌گوید واقعا خوشمزه است و حیف که تا حالا از آن ننوشیده بود و نفر بعدی می‌گوید که این طعم با ذائقه‌اش نمی‌خواند؛ این همان قصه پر غصه تغییر ذائقه ایرانی‌هاست. همان قصه‌ای که درباره خیلی از سبزیجات، میوه‌ها و غذاها شاهد آن هستیم و از سرنوشت آنها بیمناک؛ چراکه می‌دانیم اگر ما فرصت‌های صادرات محصولات غذایی به کشورهایی مانند روسیه و قطر را به‌راحتی از دست می‌دهیم، درست همان موقع کشور دیگری در حال تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان ایرانی به سود خود است و بجاست که از این درد، جان بدهیم. درد سهل‌انگاری در جذب بازارهای خارجی و از کف دادن بازار داخلی. قرار بود دست‌کم برای چای، سازمان‌های دولتی به میدان بیایند و در تغییر ذائقه کارمندان به سود چایکاران ایرانی همت گمارند و نگذارند بیش از این دمنوش سنتی ما ایرانی‌ها محصولی خارجی شود اما خبرها حاکی از آن است که باوجود نامگذاری سال ازسوی رهبر معظم انقلاب به‌سال حمایت از تولید ایرانی، اقدام قابل‌توجهی در این زمینه انجام نشده است و سازمان‌ها، چای ایرانی برای کارمندان‌شان نمی‌خرند. کارمندانی که اگر به انتخاب آنها احترام گذاشته شود، بیشتر آنها چای ایرانی را برای رفع خستگی انتخاب می‌کنند. حال اینکه، چای ایرانی از معدود چای‌های دنیا است که به دلیل بهره‌مندی از نعمت آفتاب، از سم در مزرعه‌ها استفاده نمی‌کنند.
ابتدای ماه جاری(تیر۹۷) بود که وزیر جهاد کشاورزی در نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهوری؛ درخواست ممنوعیت استفاده از چای خارجی در نهادهای دولتی را مطرح کرد.
وزیر جهادکشاورزی در نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهوری، پیشنهاد کرد در راستای حمایت از کالای ایرانی، ممنوعیت مصرف چای خارجی ازسوی نهادها و سازمان‌های دولتی در دستور کار هیات وزیران قرار گیرد.
وزیر جهادکشاورزی در نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهوری پیشنهاد کرد در راستای حمایت از کالای ایرانی، موضوع ممنوعیت مصرف چای خارجی ازسوی نهادهای دولتی و سازمان‌ها در دستور کار هیات وزیران قرار گیرد.
متن این نامه به این شرح است: «احتراما پیرو نامه‌های شماره ۱۰۸۸۱.۲۰ مورخ ۹۶/۵/۹و شماره ۱۱۶۹.۰۲۰ مورخ ۹۷/۱/۲۹ موضوع حمایت از چای داخلی به استحضار می‌رساند، اغلب مشاهده می‌شود در برخی نهادهای دولتی و عمومی و نهادها از چای وارداتی استفاده می‌شود که علاوه بر مخاطراتی برای سلامتی، باعث خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور می‌شود.
با توجه به اینکه چای ایرانی محصولی ارگانیک و بدون سموم و افزودنی‌های مضر بوده و دارای مزیت‌های فراوانی نسبت به چای وارداتی است و با توجه به اینکه امسال «سال حمایت از کالای ایرانی» نام گرفته و در راستای حمایت از کالای ایرانی پیشنهاد می‌شود، ممنوعیت مصرف چای خارجی ازسوی نهادهای دولتی و سازمان‌ها در دستور کار هیات وزیران قرار گیرد.»
این نخستین‌بار نیست که بحث استفاده سازمان‌های دولتی از چای ایرانی مطرح شده است.
به‌عنوان نمونه، سال ۸۶ نیز علی سعیدلو، معاون اجرایی رئیس‌جمهوری وقت، در بخشنامه‌ای به همه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی، برای حمایت از تولید چایکاران داخلی و خودکفایی محصولات داخلی کشاورزی، همه وزارتخانه‌ها را موظف به استفاده از چای ایرانی برای استفاده کارکنان در محل کار و خدمت کرد که براساس این بخشنامه، قرار بود وزارت جهاد کشاورزی برای حمایت از محصولات داخلی و نظارت بر کیفیت چای مصرفی در اجرای بخشنامه پشتیبانی لازم را با هدف تامین چای ایرانی درجه یک با کیفیت مطلوب برای مصرف در نهادهای دولتی به عمل آورد.
سال‌هاست که این قول و قرارها بین مردان و چند نفری از زنان دولت گذاشته می‌شود اما در عمل هیچ‌گاه از کارمند دولتی نشنیده‌ایم که سازمان آنها فقط از چای ایرانی استفاده می‌کند و این یعنی این بخشنامه‌ها بایگانی می‌شوند.
این در حالی است که براساس اعلام استانداری تهران، در ایران ۳۶۰۱ نهاد اجرایی فعالیت می‌کنند. علاوه بر این در استان‌های کشور هم حدود ۲۴۷هزار اداره کل و نهاد فعال است و ایران در مجموع حدود ۸/۵میلیون کارمند دولتی و بازنشسته دارد که از این میان حدود ۴میلیون کارمند همچنان در اداره‌ها فعال هستند و به بازنشستگی نرسیده‌اند.
اگر این فرض را در نظر بگیریم که هر کارمند نیمی از سرانه مصرف چای خود را در محل کارش مصرف می‌کند، به این ترتیب هر کارمند سالانه ۷۵۰گرم چای در اداره محل کارش می‌نوشد که به این ترتیب کارمندان دولتی ۳میلیون کیلوگرم یا ۳هزار تن چای در اداره‌های خود مصرف می‌کنند.
به این ترتیب اجرای درخواست وزیر جهادکشاورزی می‌تواند یک بازار ۳هزار تنی برای چایکاران ایرانی فراهم کند که اگر میزان تولید چای ایران را ۱۵تا ۲۰هزار تن آمارهای رسمی در نظر بگیریم، ارزش این بازار به‌طورتقریبی معادل ۲۰درصد بازار فعلی چایکاران است که رقم قابل‌توجهی است. با وجود این هنوز خبری از خرید چای ایرانی در سازمان‌های دولتی نیست.
افزایش سهم چای ایرانی در سبد خرید
مدیر اجرایی سندیکای کارخانجات چای شمال گفت: نرخ چای ایرانی ثابت مانده است. نوسان نرخ ارز روی چای ایرانی هیچ اثری نگذاشته اما بیشتر از ۸۰درصد سهم بازار را چای خارجی تامین می‌کند. در واقع در بهترین حالت بیشترین سهم چای ایرانی از بازار ۲۰درصد است و خیلی از چایی‌هایی که در بسته‌بندی‌های ایرانی می‌بینیم خارجی هستند و برخی از این بسته‌بندی‌ها حاوی نوشته «چای خارجی» هستند.
در چنین شرایطی، برخی منابع خبر از افزایش نرخ چای داده‌اند اما ما اعلام می‌کنیم که این شامل چای ایرانی نیست، بلکه به چای خارجی اشاره دارد. ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که براساس اعلام بانک مرکزی در هفته منتهی به ۲۲تیر، نرخ چای خارجی ۰/۱درصد کاهش یافت.
صادق حسنی در گفت‌وگویی با خبرنگار «گسترش تجارت» اظهار کرد: درباره واردات چای مشکلاتی پیش آمده است. از جمله اینکه بعضی واردکنندگان حتی از فعالان حوزه‌های نامربوط هستند، با دریافت ارز دولتی اقدام به واردات چای کرده‌اند.
ازسوی دیگر ما شاهد هستیم که تعدادی از افرادی که چای وارد کرده‌اند، در حال صادرات آن هستند و این قضیه بعضی نهادهای نظارتی را حساس کرده است.
وی گفت: در واقع این احتمال وجود دارد که این واردات با ارز دولتی بوده باشد که اگر چنین باشد صادرات آن توجیه‌ناپذیر است. در کنار این موضوع باید اشاره کنیم که بخشی از تولید ما نیز صادر می‌شود.
وی ادامه داد: برای میزان مصرف چای در ایران رقم‌های متفاوتی بر شمرده شده که این ارقام بین ۱۱۰هزار تن تا ۱۷۰هزار تن اعلام شده‌اند. ما این ارقام بالا را قبول نداریم و اعلام این ارقام را برای بازکردن راه‌های واردات می‌دانیم.
وی بیان کرد: بنابر محاسبات ما، حدود ۱۲۰هزار تن چای در کشور مصرف می‌شود. از این بازار حدود ۱۵هزار تن، چای ایرانی مصرف دارد و حدود ۱۰۰هزار تا ۱۰۵هزار تن نیز چای خارجی باید وارد شده باشد. وقتی به آمار واردات در گمرک مراجعه می‌کنیم به رقم حدود ۵۷هزار تن می‌رسیم.
حسنی گفت: بنابراین مابقی این حجم از طریق واردات غیررسمی وارد ایران می‌شود. نمی‌توان برای چنین حجمی، کلمه قاچاق را به کار برد؛ چراکه قاچاق مخفیانه انجام می‌شود و به این ترتیب بهتر است بگوییم حدود ۴۳هزار تن چای از طریق واردات غیررسمی انجام می‌شود.
مدیر اجرایی سندیکای کارخانجات چای شمال گفت: وزیر جهاد کشاورزی سال قبل به دولت پیشنهاد داد که تمام نهادهای کشوری چای ایرانی مصرف کنند. قرار بر این بود که با همکاری سازمان چای کشور و سندیکای کارخانجات چای شمال- تنها اتحادیه چای ایران- این کار انجام شود.
وی ادامه داد: خوشبختانه در ابتدای سال جدید، رهبر معظم انقلاب هم مصرف کالای با کیفیت ایرانی را مورد تاکید قرار دادند و وزیر جهاد کشاورزی نامه‌هایی به دولت در این زمینه نوشت و دولت هم از آن استقبال کرد اما تا امروز ما یک کیلوگرم چای به معرفی سازمان چای و سندیکا به سازمان‌های دولتی نفروخته‌ایم. یعنی هیچ نهادی از ما نخواسته که چای ایرانی در اختیارش بگذاریم.
مدیر اجرایی سندیکای کارخانجات چای شمال افزود: البته مراجعه‌کنندگانی داشتیم اما خریدی انجام نشده است.
حسنی بیان کرد: سندیکای کارخانجات چای شمال، حدود ۱۵۲کارخانه چای را در زیرمجموعه خود دارد. مصرف چای ایرانی در سال‌های گذشته روندی افزایشی داشته اما ما معتقد هستیم که جایگاه چای ایرانی در سبد خرید خانگی و سازمان‌ها باید بسیار بیشتر از شرایط حاضر باشد.
پیش از این، محمدولی روزبهان، رئیس پیشین سازمان چای کشور که ماه گذشته جای خود را به حبیب جهانساز داد، نیز در گفت‌وگو با ایرنا و در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه در سال حمایت از کالای ایرانی فعالان صنف و صنعت چای چه حمایتی از دولت می‌خواهند، گفته بود: من درخواستم این است که با توجه به نامگذاری سال، نهادهای ذی‌ربط ملزم شوند فقط چای ایرانی مصرف کنند و هیچ چیز بیشتری نمی‌خواهم.
سخن پایانی
براساس اعلام رئیس سازمان چای کشور، مزارع زیرکشت چای ایران ۲۷تا ۲۸هزار هکتار است که باید حدود ۲۰هزار تن محصول از آن برداشت شود. در واقع میزان برداشت منطقی و علمی با توجه به زمین‌های زیرکشت ۲۰هزار تن چای با کیفیت در سال است و ما حدود ۱۲۰تا۱۳۰هزار تن مصرف داریم. با توجه به اینکه ۲۰هزار تن تولید می‌کنیم؛ بنابراین سالی ۱۰۰هزار تن کسری داریم که باید آن را وارد کنیم. این حجم از واردات به‌طور حتم ذائقه ایرانیان را تغییر داده اما می‌توان با حمایت سازمان‌های بزرگ دوباره چای ایرانی با کیفیت را به جای چای خارجی نوشید و لذت برد. مصارف «سازمان‌های دولتی»، «بخش خصوصی» یا «خانگی» فرقی نمی‌کند؛ چای درجه یک ایرانی با طعم لذیذی که دارد جایی در خاطره خیلی از ما ندارد. حال اینکه حمایت از کالای ایرانی با حرف نمی‌شود.
سعدیا گرچه سخندان و مصالح‌گویی / به عمل کار برآید به سخندانی نیست.
منبع : گسترش تجارت
